Ở đời sự vật biến động vô chừng, tuy lúc xấu lúc tốt nhưng xu thế là vòng tròn cuốn đi lên. Con tôm ta trong hoàn cảnh đầy biến động nhưng xu thế lại chưa rõ nét, bởi khó khăn đang chồng chất!
       Đáng lo nhất là giá thành tôm ta cao quá, khiến việc tiêu thụ khó khăn. Người nuôi, nhà chế biến đều âu lo. Các mắc xích còn lại chuỗi giá trị con tôm cũng hoàn cảnh đầy rủi ro tương tự. Cấp thẩm quyền, người quan tâm… đi tìm nguyên nhân sâu xa, cốt lõi để sớm xử lý, thoát ra cảnh khá bế tắc hiện nay. Tỉ lệ nuôi thành công thấp quá được coi là nguyên nhân chính khiến giá tôm ta đội giá tôm thế giới. Tỉ lệ nuôi thành công thấp lại được đào sâu tìm nguyên nhân, lý giải. Con giống chất lượng không ổn định, môi trường nước nuôi ngày càng xấu được coi là hai yếu tố cơ bản tác động không tốt tới vụ nuôi. Hiện nay, các nhà cung cấp giống đang quảng bá giống tôm có sức chống chịu bệnh tốt; các nhà cung ứng chế phẩm nuôi đang khuếch trương sản phẩm phòng trừ bệnh hiệu quả cao, thậm chí các bệnh tôm mới xuất hiện như TPD chẳng hạn. Không biết các sản phẩm tốt này có tới tay người nuôi hay còn thiếu yếu tố quan trọng nào mà lĩnh vực nuôi không có tin vui đáng kể như tôm ít dịch bệnh, tôm nuôi mau lớn…
       Tôi không tiếp cận cập nhật đủ thông tin, thí dụ như có thêm quan trắc diễn tiến tình hình chất lượng nước các vùng nuôi trọng điểm coi các con vi khuẩn gây bệnh EHP, TPD diễn tiến ra sao để người nuôi thêm ý thức phòng trừ. Chỉ nghe nói phong phanh con vi khuẩn gây bệnh EHP, vốn sống trong nước biển là chủ yếu, nay đã “thích nghi” vùng độ mặn thấp, khiến bệnh này trở nên “phổ biến” hơn, khó phòng trị hơn. Đúng hay sai, chỉ chờ nhà khoa học cho đáp án. Tôi muốn nói, con giống tốt, chế phẩm nuôi tốt… nhưng điều kiện đủ như là phải quan tâm chất lượng nước nuôi. Điều này như còn coi nhẹ.
       Mùa tôm đang diễn ra, nhưng năm nay không sôi động. Bệnh tôm khiến người nuôi nhỏ lẻ chùng tay. Vốn phải đi vay mà nuôi rủi ro lớn thì làm sao an tâm. Dù lý giải ra sao, thiết nghĩ tình hình ngành nuôi tôm năm 2024 này chưa thoát ra hoàn cảnh không hay, thậm chí có thể xấu hơn năm qua, dù quý 1/2024 kim ngạch xuất khẩu tăng hơn 10% so cùng kỳ năm rồi. Thoát khỏi hoàn cảnh này cần nhiều yếu tố chủ quan lẫn khách quan. Chủ quan là cải thiện tỉ lệ nuôi thành công, là các doanh nghiệp chế biến phải nỗ lực hơn nữa tìm thị trường, tạo thêm sản phẩm mới… Khách quan là tình trạng lạm phát suy thoái toàn cầu dừng lại và phục hồi, là sức cung từ các cường quốc tôm như Ecuador, Ấn Độ không còn mạnh. Toàn chuyện… quá khó!
       Nói đi cũng phải nói lại. Hiện nay cơ quan chức năng hết sức âu lo, quan tâm và nhiều cuộc hội thảo chuyên ngành đã diễn ra để tìm cách thoát ra cái khó đang diễn ra. Các mắc xích chuỗi giá trị con tôm cũng đang nỗ lực cải thiện tình trạng của mình. Như bên tôm giống đã cam kết cung ứng hàng tốt nhất; bên thức ăn cung với giá mềm nhất… Bên chế biến cũng đang gồng mình lo hai vụ kiện từ phía nguyên đơn bên Mỹ, nhằm giữ được thị phần bên đó. Còn lại là sự phối hợp đồng bộ giữa các yếu tố nói trên và kết quả ở phía trước, chờ thôi.
       Cũng nói thêm, hình như ngành thiếu đơn vị lo tìm hiểu cung ứng thông tin tình hình ngành phạm vi quốc tế (hoặc đã có nhưng chất lượng hoạt động chưa như ý!). Như mùa tôm nam bán cầu (nước nuôi là Ecuador và Indonesia) vừa diễn ra có kết quả ra sao, bởi nếu trúng vụ thì càng rối cho ngành tôm ta. Tình hình tồn kho các thị trường lớn ra sao… Các DN tôm ta biết “người” chỉ sơ bộ, biết “mình” chỉ cơ bản, không chi tiết. Cho nên trận thắng, trận thua là chuyện… bình thường. Thiết nghĩ, đây cũng là điểm cần quan tâm, cải thiện… giúp ít nhiều con tôm ta bớt lao đao!