Chuyện thời sự con tôm Việt hiện nay là có một báo cáo do một tổ chức có trụ sở ở Hawaii, cho rằng đã nghiên cứu nhiều tháng từ nửa cuối năm 2023 đến đầu năm 2024, và hình thành báo cáo là có sự phối hợp một số thành viên trong nước, khảo sát ở một số cơ sở chuỗi ngành hàng tôm của ta tập trung ở miền tây. Nội dung báo cáo này là “vẽ” lên một bức tranh xám xịt ngành tôm Việt, chủ yếu là các cơ sở ngành tôm giảm thù lao người lao động, nhất là sau đại dịch COVID 19 đến nay, để cung ứng hàng tới các chuỗi tiêu thụ với giá thấp, đẩy người lao động Việt vào tình thế ngày càng khó khăn; việc chấp nhận trung gian (thương lái) trong chuỗi cung ứng làm thiệt hại phía bên nuôi; việc truy xuất nguồn gốc còn nhiều chuyện phải làm rõ hơn....
       Hiện nay ngành tôm Việt đang gặp đầy trắc trở. Tôm nuôi đang bị dịch bệnh hoành hành, giá tôm tiêu thụ thấp vì nguồn cung ứng tôm trên thế giới dồi dào và đang đối phó hai vụ kiện tôm từ Hoa Kỳ. Bây giờ lại thêm một tác động không hay vì báo cáo này không rõ ràng, phiến diện, thiếu sức thuyết phục. Rõ ràng báo cáo này xuất hiện lúc này sẽ gây thêm một bất lợi dù chưa minh chứng đúng sai mức độ ra sao. Tôi chợt nhớ, liên tưởng tới con cá tra gần 15 năm truân chuyên ở EU. Giai đoạn 2007-2010 cá minh thái ở eo biển Bering giảm sụt sản lượng, dẫn tới hạn ngạch khai thác giảm cả triệu tấn. Cá tra, thành sản phẩm thay thế vì có nhiều yếu tố tương đồng như hình dáng, dinh dưỡng, giá cả…, qua đó lên ngôi, dù trong hoàn cảnh suy thoái kinh tế thế giới (2008-2009). Sau 2010 sản lượng cá minh thái trong tự nhiên phục hồi dần, dẫn đến các hệ thông phân phối lớn muốn lấy lại thị phần cho cá minh thái của họ, tôi có suy nghĩ vậy. Bất ngờ các phương tiện truyền thông bên đó có những bài báo bêu xấu ngành cá tra ta, mức độ tuyên truyền khá ồn ào. Tất nhiên có hiệu quả, thị phần cá tra ta tại EU giảm nhanh. Các năm sau, mỗi lần nghe dự báo sản lượng cá minh thái cho vụ tới, nếu tăng, tôi chợt nghĩ tới chắc sắp có đòn “bẩn” nữa rồi. Y chang, nhưng tính chất về sau phức tạp hơn, không phải là bài báo đơn thuần mà là “phóng sự”, “báo cáo” của tổ chức này tổ chức nọ, tên thì rất bền vững! Sự thay đổi này chắc chỉ nhằm tăng sức thuyết phục người tiêu dùng (thực chất bịt mắt người tiêu dùng). Nói cho đúng, không có sự vật hay hoạt động nào trọn vẹn tuyệt đối, ngành cá tra cũng còn tỉ lệ nào đó chưa chuẩn mực, nhưng nó không là đại diện cho ngành. Nhưng đã có ý đồ không hay thì cái bé họ xé ra to thôi.
       Trở lại thời sự con tôm, khi báo cáo nêu trên vừa xuất hiện, VASEP có thông cáo báo chí phản đối gay gắt ngay và chuẩn bị các bước đi sau đó. Tôi có đọc bản báo cáo của tổ chức nói trên, về hình thức thì bài bản nhưng về nội dung thì còn nhiều thiếu sót, sai sót…, coi trọng cái BÉ và chưa có khả năng tìm hiểu cái LỚN. Họ cũng dựa vào cái bé, một góc chưa hoàn thiện, mà coi như là thực trạng của cả ngành tôm thì quá võ đoán, thiếu trách nhiệm. Nghĩ sâu hơn, tôi liên tưởng như bản chất những báo cáo sai về ngành cá. Động cơ nào họ làm báo cáo này với nội dung đầy sai sót mà đã công khai? Có ai hưởng lợi từ báo cáo này không, nhất là tranh giành thị phần tiêu thụ tôm đang hết sức gay gắt? Có lẽ tính tôi hay hồ nghi, nhưng rõ ràng không phải không có căn cứ. Cuối tuần qua, ngày 6/9/2024, VASEP có làm việc với bên “nghiên cứu, khảo sát”. Rất thiện chí, các thành viên trong nước đã thấy sự phối hợp của họ với bên hình thành báo cáo nêu trên có không ít thiếu sót ngoài ý muốn; ngay sau thông cáo báo chí của VASEP, các bạn này đã rút tên ra khỏi báo cáo ngay. Hết sức hoan nghênh tính khiêm tốn và sòng phẳng các bạn này. Phía chủ trương làm báo cáo cũng đã rút bài báo này trên trang web của họ ngay sau khi có phản ứng kịp thời và tích cực của VASEP. Và qua buổi làm việc, họ cũng tỏ vẻ rất thiện chí, họ cho biết quan điểm là ủng hộ ngành tôm chúng ta sao ngày phát triển tốt hơn, còn sai sót của báo cáo sẽ xem xét chỉnh sửa cho phù hợp, trung thực…
       Câu chuyện con cá, con tôm gặp tình huống nêu trên, thiết nghĩ là chuyện bình thường trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng phức tạp và căng thẳng. Tổng quan, đa phần “sự cố” là có ý đồ không tốt từ bên tung tin, nhưng chỉ là số đông chớ không hẳn hoàn toàn. Hy vọng, bản báo cáo đang trao đổi chỉ là tai nạn nghề nghiệp ngoài ý muốn, chớ không có ý đồ xấu. Điều còn lại là sự bình tĩnh, đoàn kết trong chuỗi ngành hàng để ứng xử kịp thời, hóa giải kịp thời và nhất là biết “mượn hoa kính Phật”; bởi đây cũng là một cơ hội tốt để chúng ta giới thiệu với chi phí thấp nhất con tôm đầy thơm ngon, bổ dưỡng và nhất là an toàn của chúng ta tới toàn thế giới.

 

CHIA SẺ

- Quan tâm chăm lo khách hàng, người lao động.

- Chia sẻ đồng nghiệp, cộng đồng.